Το ζήτημα της μείωσης της στρατιωτικής θητείας

Χρήστος Αλεξάνδρου
Iστορικός-Πολιτικός Επιστήμονας

Η άμυνα της Κύπρου είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο με πολλές πτυχές όσο και προβλήματα. Ένα από αυτά αποτελεί η απαξίωση της ίδιας της άμυνας ως πολιτικής επιλογής. Από τη δεκαετία του ’80 ακόμα μερικοί ξιφουλκούσαν για την κατάργηση της και κήρυξη της Κύπρου «ανοχύρωτης πολιτείας». Αποτελούσαν όμως μεμονωμένες περιπτώσεις οι οποίες απαξιώνονταν. Το θέμα επανήλθε δυναμικά και πιο γενικευμένα με την εμφάνιση του σχεδίού Ανάν,  κυρίως από πολιτευτές και  άτομα προσκείμενα στα δύο μεγάλα κόμματα, οι οποίοι θεωρούσαν ότι η  αμυντική θωράκιση δεν έχει να προσφέρει τίποτα.

Έκτοτε η Εθνική Φρουρά δέχτηκε πολλά πλήγματα με πράξεις πλέον και όχι με λόγια. Η ανανέωση και ο εμπλουτισμός του οπλοστασίου της σχεδόν εκμηδενίστηκε, η εφεδρεία μειώθηκε, η πειθαρχεία χαλάρωσε ακόμη περισσότερο, οι μεγάλες ασκήσεις καταργήθηκαν, ενώ  το μόνιμο προσωπικό αντιμετωπίζει πολλά χρονίζοντα προβλήματα. Ταυτόχρονα οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί αναπόφευκτα βιώνουν μια ανασφάλεια αφού αισθάνονται  μετέωροι μπροστά στο ενδεχόμενο μιας λύσης του κυπριακού που θα καταργεί τις ένοπλες δυνάμεις. Αυτό συνεπάγεται πλήγμα στο ηθικό τους αλλά και στη αποτελεσματικότητα της καθημερινής τους  δουλείας.

Μέσα σε αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα προέκυψε  και έγινε θέμα η μείωση της στρατιωτικής θητείας. Κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές του 2008 πρώτος ο ανεκδιήγητος Κασουλίδης υποσχέθηκε με ασύγγνωστη ελαφρότητα τη μείωση της στους 12 μήνες! Ακολούθως ο Χριστόφιας, προκειμένου να μην υστερήσει σε λαϊκισμό και άγρα ψήφων, πλην όμως πιο «σώφρων» πρότεινε τη μείωση της στους να 18 μήνες, ενώ οι παραγγελίες ανάλογων «μελετών» έδιναν και έπαιρναν. Τέλος, ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας επανήλθε προεκλογικά στο θέμα  υποσχόμενος γενικά τη μείωση της θητείας και τη μετατροπή της Εθνικής Φρουράς σε ημιεπαγγελματικό στρατό. Αυτό αποτελεί και ένα από  τα κύρια επιχειρήματα του Υπουργού Άμυνας, ότι δηλαδή η μείωση της θητείας επιβάλλεται αφού αποτέλεσε προεκλογική δέσμευση του προέδρου Αναστασιάδη! Πόσες και πόσες προεκλογικές δεσμεύσεις στην πολιτική ιστορία αυτού του τόπου έμειναν απραγματοποίητες, αυτήν βρήκαν τώρα να πραγματοποιήσουν! Να διαβεβαιώσουμε τον Υπουργό ότι τίποτα  δεν θα συμβεί αν μια ακόμα δέσμευση μείνει ανεκτέλεστη. Μπορούν ωστόσο οι κυβερνώντες αν το επιθυμούν να πραγματοποιήσουν τις υπόλοιπες προεκλογικές (και μετεκλογικές) τους δεσμεύσεις για σωρεία ζητημάτων, όπως η διαφθορά, η διαφάνεια, η απόδοση δικαιοσύνης  για την οικονομικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν εις βάρος του τόπου κ.ά.

Το ζήτημα δεν είναι όμως τόσο απλό. Η «πρόταση» συνάγεται από μια βαθύτερη πολιτική αντίληψη η οποία δεν πιστεύει στην έννοια της άμυνας και  η οποία αφού δεν είναι εφικτό να διαλύσει το στράτευμα θέλει να το σμικρύνει. Δεν είναι εδώ ο χώρος να επεκταθούμε σε αυτήν την πολιτική αντίληψη η οποία συναντάται τόσο σε φιλελεύθερους όσο και σε αριστερούς. Ασφαλώς η πίστη ότι η οικονομία προέχει όλων των άλλων αφού  μπορεί να συμβάλει από μόνη της στην επίλυση μειζόνων  πολιτικών προβλημάτων, στην προκειμένη περίπτωση του κυπριακού, δεν είναι άσχετη. Συναφές με αυτό είναι και η άποψη ότι όσο λιγότερο οπλισμό διαθέτουμε  τόσο λιγότερο ερεθίζουμε τους Τούρκους με αποτέλεσμα να μειώνονται οι αιτιάσεις και οι αφορμές για κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου. Το αντεπιχείρημα ότι η Εθνική Φρουρά θα «αναδιοργανωθεί» και θα μετατραπεί σε ημιεπαγγελματικό στρατό προσλαμβάνοντας χιλιάδες μόνιμους στρατιώτες δεν είναι παρά κούφια λόγια. Για κάτι τέτοιο θα χρειαστούν πολύ μεγάλα ποσά τα οποία η κυβέρνηση δεν μπορεί και δεν θέλει να ξοδέψει. Αν το εννοούσε πραγματικά θα είχε ήδη προβεί σε προσλήψεις χαμηλόβαθμού προσωπικού, αφού με την παρούσα κατάσταση πραγμάτων είναι ούτως ή άλλως απαραίτητο. Αν ήταν πραγματικό το ενδιαφέρον και η έγνοια για την άμυνα της πατρίδας, θα ήταν αδιανόητο να προταθεί από τον ίδιο τον Υπουργό η εξαγωγή από τα όπλα των εφέδρων του επικρουστήρα με ότι αυτό θα συνεπαγόταν σε περίπτωση επιστράτευσης!

Η πιθανότητα η Τουρκία να ξεκινήσει μια νέα επίθεση εναντίον της Κύπρου θα είναι πάντα υπαρκτή, απομακρυσμένη ή όχι κατά καιρούς, αναλόγως των  διαφόρων συγκυριών που δεν θα έχουν σχέση μόνο με την Κύπρο. Εκτός και αν η κατάληψη της γίνει «ειρηνικά» μέσα από τις πρόνοιες της επιδικώμενης λύσης.

x